آشکارسازی نقش گازهای گلخانه ای در نوسانات دمایی ایران

مهمترین مسئله ای که امروزه توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است گرم شدن زمین در اثر گازهای گلخانهای است که این مسئله جهان را در آستانه یک فاجعه بزرگ انسانی و زیست محیطی قرار داده و دانشمندان عامل اصلی آن را انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از سوختهای فسیلی و معدنی کشورهای صنعتی می دانند. در این تحقیق داده های مربوط به پارامترهای دمای حداکثر، میانگین و حداقل 17 ایستگاه سینوپنیک کشور و داده های گازهای گلخانه ای برگرفته از ایستگاه شاخص جهانی مونالوآ با هدف مشخص کردن ویژگی های دمایی و شناسایی اثر گازهای گلخانه ای بر روی پارامترهای مختلف دما در بازه های مختلف زمانی و مکانی در ایران مورد بررسی قرار گرفتند.. بر همین اساس روند پارامترهای دمایی(حداکثر، حداقل، میانگین) در ایستگاه های منتخب مورد مطالعه قرار گرفت و در ادامه با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره تاثیر گاز های مختلف گلخانه ای بر پارامترهای دما در مقیاس های زمانی (ماهانه، فصلی، سالانه) و مکانی مختلف مورد تحلیل آماری قرار گرفت، نتایج بدست آمده نشان می دهد که گازهای گلخانه ای بر نوسانات دمای ایران تاثیر گذار بوده اند. گاز های دی اکسید کربن و متان به ترتیب بیشتر از اکسید نیتروژن و هگزافلوراید گوگرد، در هر سه مقیاس زمانی ماهانه، فصلی و سالانه، بر افزایش دمای ایستگاه های کشور تاثیر داشته اند. همچنین نتایج تحلیل فضایی حاکی از آن است که تاثیر پذیری مقادیر مختلف دمای ایران دارای تفاوت های مکانی و زمانی است که این تاثیر در مناطق غربی و جنوبی کشور و به ترتیب در بازه های زمانی ماههای مارس و ژوئن و فصول زمستان و تابستان بیشتر نمایان است. نتایج تحلیل مدل رگرسیون چند متغیره بین دما(حداکثر، میانگین، حداقل) ایستگاه ها و دو گاز اکسیدنیتروژن و هگزافلورایدگوگرد نیز نشان می دهد که دمای ایستگاه شیراز و بوشهر در ماه های فوریه و نوامبر بیشترین تاثیر را از این دو گاز پذیرفته اند.